Święta Wielkanocne, podobnie jak w Polsce, są jednym z dwóch najważniejszych świąt roku — są barwne i pełne ciekawych zwyczajów i tradycji.

Wielkanoc w Niemczech w wielu aspektach jest podobna do tej obchodzonej w Polsce. Nasi zachodni sąsiedzi biorą udział w uroczystościach Wielkiego Tygodnia, malują pisanki i jedzą wspólnie z rodziną wielkanocne śniadanie. Jednocześnie praktykują wiele zwyczajów, które dla Polaków mogą być niemałym (pozytywnym!) zaskoczeniem. Oto kilka z ich.

Wielkanocne dekoracje

Święta wielkanocne w Niemczech są bardzo barwne i radosne. Niemcy już kilka dni przed świętami dekorują ogród i wnętrze domu. Jedną z najciekawszych tradycji jest to ozdabianie drzewek pisankami (Osterbaum). Ważnym elementem wystroju wnętrza jest bukiet wielkanocny, czyli zielone gałązki przybrane kolorowymi wydmuszkami jajek.

Jarmarki wielkanocne

Podobnie jak przed Bożym Narodzeniem, przed Wielkanocą organizowane są popularne jarmarki wielkanocne (Ostermärkte). Sprzedawane są tam świąteczne przysmaki i wielkanocne ozdoby. Wiele również jest stoisk z rękodziełem czy wiklinowymi dekoracjami. Jednym z popularniejszych jarmarków jest wielkanocny jarmark na Alexanderplatz w Berlinie.

Piątkowa agapa

Niemcy świętowanie Wielkanocy zaczynają już w Wielki Piątek, który ustawowo jest dniem wolnym od pracy. Wielki Piątek (Karfreitag) zwany jest także Cichym Piątkiem. W ten dzień rodziny uczestniczą w uroczystościach kościelnych (Misterium Męki Pańskiej), po których wspólnie gromadzą się w salkach katechetycznych na agape — wspólnej wieczerzy. Co ciekawe, w Wielki Piątek w Niemczech nie obowiązuje ścisły post. Na stołach znajdzie się miejsce na mięso, ryby i jajka. Wieczorem w piątek rodzice ukrywają w domu i ogrodzie upominki, które potem są poszukiwane poranek wielkanocny.

Zielone jajka i Wielki Czwartek

Wielki Czwartek w Niemczech zwany jest Gründonnerstag, czyli Zielony Czwartkiem. Tradycje związane z tym dniem nieco różnią się w zależności od landu. Nie do końca jasna jest geneza pochodzenia tej nazwy. Istnieje kilka teorii. Jedna z nich mówi, że nazwa Zielonego Czwartku pochodzi od średniowiecznych pątników ubranych w zielone szaty, którzy po Wielkim Poście i obrzędach kościelnych byli przyjmowani na łono kościoła właśnie w czwartek przed Wielkim Piątkiem. Zielony, ponieważ kolor w kontekście kościelnym oznacza świeży, wolny od grzechu i odnowiony.
Możliwe jest również, że nazwa pochodzi od staroniemieckiego słowa „grînen”. To oznacza tyle, co płacz. Podczas nocy, w której Judasz zdradził Jezusa, było wiele powodów do płaczu i żałości.
Inna teoria związana jest z jedzeniem. Najpopularniejsza tradycja związana z tym dniem to malowanie jajek na zielono. Wielki Czwartek często je się zielone warzywa, co symbolizuje nadejście wiosny i jest zgodne z obowiązującym postem.

Szukanie pisanek

Atrakcją niedzielnego przedpołudnia jest polowanie na pisanki. W trakcie tej zabawy dzieci poszukują ukrytych w mieszkaniu lub ogrodzie pisanek lub słodyczy (Ostereiersuche), które zgodnie z tradycją przyniesione zostały przez zajączka wielkanocnego (Osterhase).

Bitwa na jajka (Eier titschen)

Zabawa odbywa się przed obraniem ze skorupki ugotowanego na twardo jajka. Dwie (lub więcej) osoby biorą po jednym jajku i uderzają je w ten sposób, aby skorupka pękła. Wygrywa ta osoba, której jajko pozostało bez szwanku.

Bez śmigusa i święcenia jajek

W Wielką Sobotę nie ma święcenia pokarmów. Niemieckie dzieci przygotowują koszyczki wielkanocne, ale mają one raczej charakter dekoracyjny. Nasi zachodni sąsiedzi nie znają też tradycji śmigusa-dyngusa. Wielki Poniedziałek jest dla nich dniem wypoczynku i spotkania z rodziną.

Spacer wielkanocny Der Osterspaziergang

Przyjemnym i bardzo rodzinnym zwyczajem jest tzw. spacer wielkanocny, który odbywa się wielkanocną niedzielę lub poniedziałek. Całe rodziny udają się na świeże powietrze, na łono natury by spędzić ze sobą czas. To doskonały sposób na powitanie wiosny i zaczerpnięcie ruchu po sutych posiłkach świątecznych Spacer wielkanocny ma również podłoże religijne. To upamiętnienie drogi do Emaus, w trakcie której Jezus objawił się uczniom podczas łamania chlebem.

Tradycje wielkanocne  w landach

Niemcy są krajem federacyjnym, w którym każdy land ma swoje regionalne zwyczaje i tradycje wielkanocne. Obok tych obrzędów i zwyczajów, które kultywuje się w całym kraju, jest jeszcze wiele takich, które mają charakter lokalny i dotyczą na przykład tylko wschodnich lub zachodnich Niemczech lub określonych landów. Oto kilka zwyczajów, które spotkać można tylko i wyłącznie w określonej części kraju lub w landach.

Osterräder (Dolna Saksonia, Hesja, regiony alpejskie)

Osterräder to bardzo widowiskowa i ekscytująca tradycja, która kultywowana jest  głównie na terenach wiejskich – w północnych Niemczech i w miejscowościach alpejskich. Na czym polega? W tym przypadku duże drewniane koło wypełnia się słomą i podpala, a następnie stacza po zboczu.
Według historyków tradycja ta ma ponad 2000 lat i bezpośrednio wywodzi się od pogańskiego kultu słońca, a samo wielkanocne koło ma przypominać płonący dysk słoneczny. Tradycja ma nie tylko rozrywkowy wymiar, ale wiąże się z pewnymi przesądami i daje informacje o tegorocznych zbiorach. Gdy podczas staczania koło przechyli się — zbiory będą złe, gdy będzie toczyło się w dół — można spodziewać się obfitych zbiorów.
Najbardziej znaną miejscowością, w której praktykowany jest ten zwyczaj jest miasto Lüdge w regionie Weserbergland. Co roku odbywa się tam wielkie wielkanocne staczanie koła, które połączone jest z pokazem fajerwerków.

Rzucanie jajkiem (Bawaria)

Oprócz bitwy na jajka popularne jest również rzucanie jajkami. Tradycja ta jest kultywowanea w różnych regionach Niemczech, a najciekawiej przedstawia się w samej Bawarii. Tradycyjnie jajko wkładane jest do lnianego worka i rzucane na łąkę lub pastwisko. W rzucie jajkiem nie chodzi jednak o odległość, ale o „kondycję” jajka. Rzuty powtarzamy do momentu, dopóki skorupka jajka nie pęknie. Wówczas gracz zostaje wyeliminowany. Wygrywa oczywiście ta osoba, której jajko zostanie nienaruszone i przetrwa jak największą liczbę rzutów.

Osterreiten (Brandenburgia i Saksonia)

W Brandenburgii i Saksonii a szczególnie w katolickiej części Górnych Łużyc w Niedzielę Wielkanocną odbywa się uroczysta procesja zwana Osterreiten. Nie jest to jednak typowa procesja. Na jej czele znajdują się tragarze z chorągwiami, krzyżem i figurą Chrystusa, ale uczestnicy są nietypowo przebrani. Mężczyźni jadą konno ubrani we fraki i cylindry. Konie również są odpowiednio „udekorowane”. Procesja zazwyczaj przebiega według określonej trasy,  udaje się najczęściej do sąsiedniej wsi i ogłasza Zmartwychwstanie Chrystusa.