Brak apetytu to bardzo częsty problem w przypadku osób starszych. Nieprawidłowe odżywianie jest równocześnie groźne dla zdrowia, wywołać może niedowagę. W jaki sposób zachęcić osobę starszą do spożywania posiłków?

Starzenie się jest nieodłącznym elementem życia. Wciąż jednak brakuje społecznego przygotowania do kwestii braku apetytu u osób starszych. Seniorzy, którzy nierzadko są zmuszeni do korzystania z opieki rodziny lub wykwalifikowanej opiekunki, powinni mieć także pod tym względem zapewnioną fachową pomoc.
Odżywianie to ten element, bez którego organizm nie może funkcjonować, stanowi fundamentalną podstawę życia. Warto pamiętać, że istotny jest nie tylko fakt samego jedzenia produktów spożywczych, ale także to, jakie produkty spożywa senior. Powinny być one zgodne z piramidą żywienia, zgodnie z którą codziennie jeść się powinno produkty pełnoziarniste, warzywa, tłuszcze roślinne oraz owoce.

Poznaj przyczyny

Przyczyny zaburzeń apetytu w przypadku osób starszych mogą być tak naprawdę zróżnicowane. Nierzadko gromadzą się one latami, a więc trudno jest je szybko naprostować.
Istotna jest higiena jedzenia. Senior nie będzie miał apetytu, jeżeli potrawy nie są mu podawane o stałych godzinach, do których organizm może się przyzwyczaić. Błędem jest także spożywanie słodyczy lub sycącej żywności przetworzonej przed snem. Wówczas z pewnością rano osoba starsza nie będzie miała ochoty na śniadanie.
Odmowa jedzenia jest także związana z problemami ze strony układu trawiennego. Zgaga, zaparcia, wzdęcia, ból brzucha mogą skutecznie obniżyć apetyt, ponieważ jedzenie powoduje zintensyfikowanie się problemu.

Inną przyczyną odmowy spożywania posiłków może być także niedobór cynku. To właśnie jest jedna z substancji odpowiadających za łaknienie. Także niektóre przyjmowane na stałe leki doprowadzić mogą do problemów z apetytem.

Osoby starsze w dużo mniejszym zakresie odczuwają smaki i zapachy. Wówczas nie mają ochoty na jedzenie potraw. Trywialnym powodem odmowy jedzenia są także problemy z gryzieniem, wywołane na przykład nieodpowiednio dopasowaną protezą dentystyczną.
Zapotrzebowanie kaloryczne osób starszych spada wraz z wiekiem. Osoby w wieku 65-75 lat jeść powinny około 2300 kcal dziennie, natomiast już powyżej 75 lat – 2100 kcal na dobę.

Zobacz też: Jak karmić seniora, by się nie zakrztusił?

Sposoby na brak apetytu u seniora

Nie ma jednej, uniwersalnej porady na poprawę apetytu u seniora. Przede wszystkim zacząć trzeba od sprawdzenia ewentualnych przyczyn, bo być może problem da się rozwiązać farmakologicznie, na przykład suplementując enzymy trawienne.

Jeżeli senior ma duże problemy z jedzeniem, które skutkują jego niedowagą, to zadaniem opiekunki jest zwiększenie kaloryczności podawanych dań, na przykład poprzez dodawanie do nich odrobiny oleju roślinnego, masła albo miodu. Dobrze sprawdzi się także jogurt. Jednak takie dodatki powinny być skonsultowane z lekarzem.
Wśród naturalnych sposobów na poprawę apetytu osoby starszej wymienić można delikatną aktywność fizyczną, postawienie na 5 mniejszych posiłków w ciągu dnia, a także wypracowanie codziennej regularności w odstępach pomiędzy kolejnymi posiłkami. Dobrze sprawdza się urozmaicone, a przede wszystkim – smaczne jedzenie z dodatkiem przypraw i ziół, które zachęca swoim wyglądem. W wielu przypadkach pomoże podawanie dań w formie lekko przetartej. Łaknienie wzmaga mięta pieprzowa. Same posiłki powinny być spożywane w miłej, spokojnej atmosferze, bez włączonego telewizora.

Kilka wskazówek

1. Zadbaj o urozmaiconą dietę.

Staraj się codziennie podawać co innego, smacznego i dostosowanego do potrzeb seniora  (Piramida zdrowego żywienia).

2. Trzymaj się ustalonego  harmonogramu posiłków i przekąsek.

Regularne codzienne rutynowe podawanie posiłków mniej więcej o tej samej porze każdego dnia pomaga ich ciału przygotować się do jedzenia w tych porach.

3. Podawaj mniejsze porcje żywności o wysokiej wartości odżywczej.

Podawaj 5 zamiast 3 posiłków i dodawać do nich więcej kalorycznych produktów np.:

• drobno posiekane mięso, ser, jajko;
• masło orzechowe lub inne masło orzechowe;
• miękkie sery takie jak ricotta lub mascarpone;
• wysokokaloryczne awokado.

4. Przemycaj do diety seniora zdrowe przekąski.

Niektórzy seniorzy wolą przekąsić coś co godzinę lub dwie niż jeść pełne posiłki. To też jest w porządku. Przygotuj zdrowia i sycące przekąski dla seniora.

• jogurt naturalny  z owocami;
• świeże owoce pokrojone w kostkę;
• gotowane warzywa;
• pieczywo chrupkie z dodatkami;
• masło orzechowe z krakersami;
• krakersy z twarożkiem i dodatkami.

5. Przygotuj posiłki w formie płynnej lub lekko przetertej.

Jeśli żucie dla seniora jest kłopotem, wymaga od niego dużego wysiłku męczące, rozważ podanie większej ilości płynnych pokarmów.

• pożywne zupy – wzbogacone śmietaną, oliwą z oliwek;
• puree z mięs i warzyw;
• pyszne koktajle owocowe lub owocowo-warzywne;
• musy owocowe – zmiksowane owoce pełne witamin.

6. Zadbaj o aktywność fizyczną seniora.

Wysiłek fizyczny nie tylko korzystnie wpływa na kondycję seniora i zdrowie, ale również wzmaga apetyt.