Zespół stresu Opiekuna, to syndrom, który może dotyczyć każdej osoby pracującej w opiece w Niemczech. Opieka nad osobą bliską może powodować wiele stresu, a co dopiero gdy mamy do czynienia z podopiecznym na wyjeździe, mówiącym w obcym języku.

Z wiekiem zachowanie seniora może trochę przypominać zachowanie dziecka. Są zmienne nastroje, chwile krzyków, bądź uniesienia, ciche godziny, czasem smutek, złość. Takie zmienne nastroje nie pozostają bez wpływu na Opiekunkę. I nawet jeśli starasz się zachować spokój, emocje mają prawo w Tobie buzować. Daj im ujście, byle… mądrze.

Czym jest zespół stresu Opiekuna?

Określenie zostało użyte po raz pierwszy w języku angielskim (CSS – Caregiver Stress Syndrome) i jak można przeczytać chociażby w Wikipedii, to stan fizycznego, psychicznego i emocjonalnego wyczerpania, który pojawia się u części osób sprawujących długotrwałą opiekę nad kimś, kto nie może samodzielnie funkcjonować – zwykle nad osobą starszą lub przewlekle chorą. Sytuacji towarzyszy zaniedbanie własnych potrzeb i tej podstawowej: prawa do odpoczynku.

Czy uważasz, że Zespół Stresu Opiekuna (ZSO) to coś, co Cię nie dotyczy? To nie jest wcale takie pewne. Skalę problemu pokazują statystyki. Szacuje się, że od 30 do 40% osób, które zajmują się opieką nad osobami z demencją lub chorobami przewlekłymi, boryka się z mniejszymi lub większymi problemami psychicznymi, takimi jak depresja czy stres emocjonalny. Przede wszystkim dotyczy to osób z rodzin, które opiekują się swoimi najbliższymi, ale może również dotyczyć osób trzecich, które podejmują się opieki nad seniorami.

Wielu opiekunów zauważa, że obowiązki, które podejmują, wiążą się z dużym stresem, frustracją oraz długotrwałym wyczerpaniem. Długotrwałe zmęczenie fizyczne połączone z obciążeniem psychicznym nie pozostaje bez wpływu na kondycję zdrowotną opiekunów. Prędzej czy później przekłada się to na wystąpienie poważniejszych chorób. Z badań wynika między innymi, że 45% osób opiekujących się opiekunami boryka się z różnego typu chorobami, w tym przewlekłymi, związanymi między innymi z problemami sercowymi i układem krążenia, a także nowotworami, cukrzycą czy zapaleniem stawów.

11% opiekunów uważa, że ich nieustanne obowiązki wpływają negatywnie na ich zdrowie psychiczne i zdrowotne. U tego typu osób zanotowano również zdecydowanie wyższy poziom hormonów stresu (o 23%) oraz niższy poziom odpowiedzi przeciwciał (o 15%) w porównaniu do osób, które nie zajmują się opieką nad osobą bliską czy seniorem.

Jak rozpoznać u siebie objawy?

Zespół stresu opiekuna nie zawsze jest łatwy do wykrycia. Często mamy tendencję do bagatelizowania problemu i nie zwracamy uwagi na pojawiające się symptomy i oznaki, które w dłuższym okresie czasu mogą mieć poważne konsekwencje. Wśród najczęstszych symptomów stresu opiekuna należą:

• pojawienie się stanów lękowych,
• depresja, drażliwość, trudności ze zasypianiem a nawet notoryczna bezsenność,
• uczucie zmęczenia i wyczerpania, które jest nagminne i nie ustępuje nawet w momencie, gdy potencjalnie nie jesteśmy bardzo zapracowani,
• nadmierna wrażliwość na problemy i ich wyolbrzymianie,
• częste infekcje i problemy zdrowotne, zaburzenia koncentracji i problemy z pamięcią,
• częste korzystanie z używek (zwiększenie spożycia alkoholu, palenie czy też jedzenie),
• zapominanie o obowiązkach i zaniedbywanie ich oraz ograniczenie zajęć rekreacyjnych

Co powinno Cię zaniepokoić?

Podejrzenie Zespołu Stresu Opiekuna (ZSO) pojawia się w sytuacji gdy:

• odczuwasz znacznie mniej energii niż kiedyś, masz trudności z odpoczynkiem i zrelaksowaniem się nawet wtedy, gdy są do tego odpowiednie warunki, nieustannie jesteś wyczerpany nawet po odpoczynku nocnym czy dłuższej przerwie,
• masz wrażenie, że łapiesz każdą infekcję, nawet najdrobniejszą,
• borykasz się z atakami przeziębienia czy sezonowej grypy,
• coraz częściej stajesz się bardziej drażliwy i zachowujesz się nieuprzejmie, a nawet agresywnie, zarówno w stosunku do innych osób, jak i osoby, którą się opiekujesz,
• towarzyszy Ci cały czas uczucie przygnębienia i beznadziejności.

Jak z Opiekunki nie zamienić się w podopieczną…

Zespół stresu opiekuna to jednostka chorobowa, która bez przeciwdziałania może prowadzić do depresji. W konsekwencji jako Opiekunka możesz przestać być zdolna do sprawowania opieki, gdyż sama zaczniesz jej potrzebować.

Zobacz też: Cukrzyca – nie daj się jej zabić!

Zespół stresu Opiekuna – jak z tym walczyć?

Daj ujście swoim emocjom, ale zrób to mądrze. Wychowanie nas kobiet, często prowadzi do postaw, które w społeczeństwie są bardzo cenione. Bezinteresowność, wrażliwość, pomoc innym, łagodność, skromność i… tłumienie emocji. O ile w większości sytuacji to bardzo pożądane cechy, o tyle w pewnych warunkach mogą nam po prostu szkodzić!

Po pierwsze odpoczynek. Po drugie pisz listy…

By zapobiec rozwojowi tej choroby, zadbaj przede wszystkim o należyty odpoczynek. Znajdź czas, by spotkać się ze znajomymi, o ile przebywają w pobliżu. Nawet jeśli będzie to tylko rozmowa przez telefon, bądź komunikator (Skype, Whatsapp) – na prawdę warto. Przy okazji nie tłum w sobie negatywnych emocji wobec podopiecznego. Uwalnianie ich nie jest łatwe, ale są sposoby by się tego nauczyć. Dobrym sposobem jest… pisanie listów.

Pisz na czym chcesz, byle kartki dało się łatwo wyrwać. Niech list będzie prawdziwy, nie zmyślony. Osobą do której piszesz powinien być podopieczny. Staraj się wybrać miejsce i czas, które pozwolą Ci napisać list w skupieniu, tak aby nikt i nic cię nie rozpraszało. Możesz pisać w ciszy lub przy ulubionej muzyce. Jak wolisz. Ważne abyś czuła się komfortowo. Na początek wystarczy jeśli zarezerwujesz sobie pół godziny, z czasem gdy przełamiesz opory związane z pisaniem, wystarczy Ci mniej czasu.

Pisząc do osoby do której masz żal, w tym przypadku do podopiecznego, pisz to co czujesz. Może zacząć właśnie od opisania stanu w jakim jesteś, bądź uczuć jakie są w Tobie: jestem zła, mam dość, chce mi się płakać. Nie stosuj cenzury, jeśli chcesz użyć wulgaryzmów – zrób to. Notuj to co leży Ci na sercu: żal, pretensje, złość. Staraj się nie hamować emocji, udając że cię to nie boli, nie wkurza.

Porwij na kawałki, zniszcz i zapomnij

Na koniec podpisz się tak, jakbyś to zrobiła pisząc prawdziwy list do tej konkretnej osoby. Zamknij oczy, weź kilka głębokich oddechów i staraj się wyciszyć. Po chwili przeczytaj list, porwij go na kawałki i jeśli masz pewność, że możesz zrobić to bezpiecznie – spal ( na przykład w kominku) lub wyrzuć do kosza. Zajmij się czymś, co Cię zaangażuje i nie wracaj już do tej sprawy. Przestań o niej rozmyślać.

Dlaczego warto tak zrobić?

Zwykle nie wyrażamy pretensji, żalu bądź oburzenia wobec podopiecznego. Nie jest nam łatwo mówić o krzywdzie, bądź złości jaką czujemy. A przecież tak właśnie jest.Tłumienie złych emocji sprawi, że one w nas pozostaną i w końcu znajdą ujście. Wcześniej jednak będą czynić spustoszenie osłabiając naszą odporność, samopoczucie i w dłuższej perspektywie prowadząc do depresji. List pomoże Ci uwolnić emocje w sposób bezpieczny.

Chcesz być na bieżąco? Dołącz do naszej społeczności na Facebooku!