Choroba Alzheimera i inne demencje neurodegradacyjne polegają na stopniowym zmniejszeniem zdolności komunikowania się. Komunikacja z osobą z chorobą Alzheimera wymaga cierpliwości, zrozumienia i umiejętności słuchania. Oto kilka strategii, które pomogą w lepszym porozumieniu się z osobą chorą.

Zmiany w komunikacji

Zmiany w zdolności komunikowania się mogą być różne i zależą od osoby oraz miejsca, w którym znajduje się ona w procesie chorobowym. Problemy, których możesz się spodziewać w trakcie postępu choroby, obejmują:

• Trudność w znalezieniu właściwych słów;
• Wielokrotne używanie znanych słów;
• Opisywanie znanych obiektów, zamiast nazywać je jednym słowem;
• Gubienie toku myślowego;
• Trudność w logicznym organizowaniu słów;
• Powrót do mówienia w języku ojczystym;
• Poleganie bardziej na gestach niż na słowach.

Komunikacja na wczesnym etapie

We wczesnym stadium choroby Alzheimera, czasami określanym jako łagodny Alzheimer w kontekście medycznym, osoba nadal jest w stanie uczestniczyć w rozsądnej rozmowie i angażować się w czynności społeczne. Może jednak powtarzać historie, czuć się przytłoczoną nadmierną stymulacją lub mieć trudności ze znalezieniem odpowiedniego słowa. Wskazówki dotyczące skutecznej komunikacji:

• Nie rób założeń wstępnych na temat zdolności komunikowania się podopiecznego tylko z powodu diagnozy choroby Alzheimera. Choroba dotyka każdego człowieka inaczej;
• Nie wykluczaj osoby chorej z rozmów;
• Mów bezpośrednio do osoby, a nie do jej opiekuna lub towarzysza;
• Poświęć trochę czasu na wysłuchanie osoby, która wyraża swoje myśli, uczucia i potrzeby;
• Daj osobie chorej czas na odpowiedź. Nie przerywaj, chyba że poprosi o pomoc;
• Zapytaj, czy dana osoba nadal czuje się komfortowo i w czym może potrzebować pomocy;
• Staraj się rozbawiać osobę chorą. Czasami humor poprawia nastrój i ułatwia komunikację.

Komunikacja na środkowym etapie

Środkowy etap choroby Alzheimera, czasami określany jako umiarkowany Alzheimer, jest zazwyczaj najdłuższy i może trwać wiele lat. W miarę postępu choroby osoba będzie miała coraz większe trudności z komunikowaniem się i będzie wymagać bezpośredniej opieki. Wskazówki dotyczące skutecznej komunikacji:

• Zaangażuj rozmówcę w rozmowę jeden na jeden w cichej przestrzeni, która nie rozprasza uwagi;
• Mów powoli i wyraźnie;
• Utrzymuj kontakt wzrokowy;
• Daj osobie chorej dużo czasu na odpowiedź, aby mogła pomyśleć o tym, co chce powiedzieć;
• Bądź cierpliwa i zachęcaj do rozmowy;
• Zadawaj jedno pytanie na raz;
• Zadawaj pytania tak lub nie. Osobie chorej łatwiej jest na nie odpowiedzieć;
• Unikaj krytykowania i poprawiania. Zamiast tego posłuchaj i spróbuj znaleźć znaczenie tego, co mówi osoba. Powtórz to, co zostało powiedziane, aby wyjaśnić szczegóły;
• Unikaj kłótni. Jeśli osoba powie coś, z czym się nie zgadzasz, niech tak będzie;
• Oferuj jasne instrukcje krok po kroku dotyczące zadań. Długie prośby mogą być przytłaczające;
• Podaj wizualne wskazówki. Zademonstruj zadanie, zachęcając do udziału w nim.

Komunikacja na późnym etapie choroby Alzheimera

Późne stadium choroby Alzheimera, czasami określane jako ciężka choroba Alzheimera, może trwać od kilku tygodni do kilku lat. W miarę postępu choroby osoba z chorobą Alzheimera może polegać na komunikacji niewerbalnej, takiej jak mimika twarzy lub dźwięki głosu. Na tym etapie zwykle wymagana jest całodobowa opieka. Wskazówki dotyczące skutecznej komunikacji:

• Podejdź do osoby od przodu i przedstaw się;
• Zachęcaj do komunikacji niewerbalnej. Jeśli nie rozumiesz, co ta osoba próbuje powiedzieć, poproś ją o wskazanie lub gestykulację;
• Używaj dotyku, wzroku, dźwięków, zapachów i smaków jako formy komunikacji z osobą chorą;
• Rozważ uczucia kryjące się za słowami lub dźwiękami. Czasami wyrażane emocje są ważniejsze niż to, co się mówi;
• Traktuj osobę z godnością i szacunkiem. Unikaj rozmawiania z innymi osobami tak, jakby chorego tam nie było.
• Nawet jeżeli czasami nie wiesz, co powiedzieć, ponieważ komunikacja jest na tyle utrudniona, twoja obecność i zaoferowany czas są tak samo ważne na każdym etapie postępu choroby.