Omamy i urojenia to konsekwencja zmian, do jakich dochodzi w mózgu na skutek przebiegu demencji. Mózg starzeje się, staje się niewydolny, a co za tym idzie, tworzy fałszywe obrazy, które senior odbiera jako prawdziwe.

Kiedy senior doświadcza tych niepokojących objawów, jego opiekun często chce pomóc mu zrozumieć, że te przekonania i doświadczenia nie są prawdziwe. Jednak logiczne podejście nie zawsze jest najlepsze w przypadku opieki nad pacjentami z demencją.

Objawy omamów i urojeń

Omamy, urojenia i paranoja to objawy choroby, a nie normalna część procesu starzenia. Chociaż mogą wydawać się podobne, w rzeczywistości są bardzo różne.

• Omamy to fałszywe doznania zmysłowe, które mogą być wizualne, słuchowe lub dotykowe. Tych spostrzeżeń nie można skorygować, mówiąc pacjentowi, że nie są prawdziwe. Przykładami mogą tu być: pacjent z demencją, który słyszy muzykę, gdy nikt nie gra.
• Urojenia to utrwalone fałszywe przekonania, które nie są poparte rzeczywistością. Często są spowodowane wadliwą pamięcią. Przykłady obejmują oskarżanie opiekunów o kradzież i niewierność.
• Paranoja koncentruje się wokół podejrzliwości. Osoby starsze często poprzez zachowania paranoiczne przekazują opiekunom wrogość i frustrację.

Co jest przyczyną omamów i urojeń?

Szacuje się, że u co najmniej 20% populacji osób starszych mogą wystąpić różnego rodzaju halucynacje, urojenia czy omamy. Bezpośrednim powodem pojawienia się tego typu zaburzeń jest proces starzenia organizmu a tym samym obumierania neuronów. Istnieje wiele przyczyn wystąpienia halucynacji, omamów i urojeń u osób w podeszłym wieku. Do najczęstszych należą:

1. Przyjmowanie leków

Zdarza się, że głównym winowajcą pojawienie się zaburzeń pamięci i halucynacji mogą być zażywane leki. Spożywanie niektórych medykamentów może bardziej wpływać na pamięć, myślenie a  co za tym idzie wywoływać różnego rodzaju halucynacje i urojenia. Warto przeczytać ulotkę zażywanych przez seniora leków i sprawdzić skutki uboczne.

2. Niedobory składników odżywczych

Dziwne zachowanie seniora może być spowodowane niedoborami elektrolitów np.  nieprawidłowym poziomem sodu, potasu, wapnia lub magnezu we krwi, niskim poziomem witaminy B12 lub kwasu foliowego.

3. Choroby przewlekłe

Zdecydowanie wiele chorób charakterystycznych dla wieku podeszłego wieku może zakłócać funkcjonowanie mózgu. Problemy ze świadomością mogą również dotykać osoby borykające się z chorobami tarczycy czynnościami wątroby czy nerek. Występujące w wieku podeszłym tzw. mikro udary mogą również nasilać objawy psychozy.
Co ciekawe, psychozę mogą również powodować dość niewinnie wyglądające choroby takie jak infekcja dróg moczowych.

4. Demencja, w tym choroba Alzheimera, otępienie z ciałami Lewy’ego i inne

Wśród największych winowajców urojeń i psychoz u osób starszych są choroby neurologiczne wieku podeszłego wieku jak demencja, choroba Alzheimera i otępienie z ciałami Lewy’ego. W tych chorobach pojawiają się zaburzenia i problemy z pamięcią, a także zaburzenia i halucynacje wzrokowe, które bezpośrednio wpływają na zachowanie seniora.

Radzenie sobie z urojeniami u osób starszych

Urojenia u pacjentów z demencją zwykle wynikają z ich zaburzeń poznawczych. Występują, gdy senior próbuje nadać sens sytuacji, ale ich pomieszanie i problemy z pamięcią uniemożliwiają to. W końcu wypełniają dziurę w wadliwej pamięci złudzeniem, które ma dla nich sens. Na przykład, jeśli seniorka nie może znaleźć swojej torebki, może zdecydować, że jej brakuje, ponieważ ktoś ją ukradł.

• Zrozum, że starsza osoba żyje w świecie, który nie ma dla niej sensu i prawdopodobnie się boi.
• Nie bierz żadnych oskarżeń do siebie ani nie odpowiadaj logicznymi wyjaśnieniami. Zamiast tego uspokój tę osobę i unikaj zadawania pytań, które mogą tylko spowodować więcej zamieszania.
• Jeśli szukają przedmiotu, powiedz im, że pomożesz im go znaleźć. To pomoże pacjentowi się uspokoić.

Jeśli chodzi o radzenie sobie z halucynacjami seniorów, nie ma prostej drogi działania.

• Zapytaj pacjenta z demencją o to, czego doświadcza, tak jakby było to prawdziwe, abyś mógł skuteczniej rozładować sytuację. Powstrzymaj się od wyjaśniania, że ​​to, co widzi lub słyszy, tkwi w jego głowie.
• Uspokój go, potwierdzając jego uczucia. Powiedz na przykład: „Widzę, że jesteś zdenerwowany. Byłbym zdenerwowany, gdybym też to zobaczyła”. Powiedz seniorowi, że jest przy tobie bezpieczny i zrobisz wszystko, co w twojej mocy, aby tak się poczuł.
• Według Stowarzyszenia Alzheimera, pocieszający dotyk, taki jak delikatne poklepanie po plecach, może pomóc osobie zwrócić na siebie uwagę i zmniejszyć halucynacje. Możesz również zasugerować, abyście przenieśli się do innego pokoju lub poszli na spacer, aby uciec od tego, co mogło wywołać to doświadczenie.
• Niektóre halucynacje, takie jak widzenie dzieci lub słyszenie muzyki, mogą być pocieszające. Jeśli senior uspokaja się poprzez halucynacje, opiekunowie nie muszą nic robić, aby to powstrzymać. Musisz tylko reagować na rzeczy, które są przerażające lub uciążliwe.